"Super robaki" przyszłością recyclingu plastiku na świecie

Przyszłość planety w jelitach drewnojadów?

Badacze, którzy odkryli niezwykłe właściwości drewnojadów, zastrzegają, że nie planują wykorzystywać tysięcy larw robaków celach recyklingu. Badania nad tymi stworzeniami mają na celu zrozumienie procesów, jakie zachodzą w jelitach chrząszczy, a następnie odtworzenie ich w warunkach laboratoryjnych. W ten sposób, naukowcy będą mieć szansę na stworzenie enzymów chemicznych, które pozwoliłby skutecznie i na szeroką skalę walczyć z odpadami z tworzyw sztucznych. Na ostateczne efekty badań musimy jednak poczekać nawet do 10 lat. Jeżeli jednak jest szansa, że będą one przełomem w walce z plastikiem – warto czekać i śledzić nowe odkrycia naukowców. A zanim pojawią się gotowe rozwiązania, każdy z nas powinien świadomie podejść do gospodarowania odpadami.

Wszechobecny plastik – dlaczego jest go tak dużo?

Tworzywa sztuczne to stosunkowo tani i łatwo dostępny surowiec, z którego można wyprodukować niemal wszystko, i niemal wszystko jest z nich produkowane. Począwszy od opakowań, poprzez ubrania, zabawki, sprzęty, aż po meble, a nawet narzędzia. Plastik wykorzystywany jest w niemal każdej branży. W 2018 roku szacunkowo na świecie zostało wyprodukowane około 360 milionów ton plastiku. Każdego roku ta liczba rośnie. Pozostaje nam pytanie, dlaczego plastik jest tak niebezpieczny dla nas i środowiska naturalnego? Chodzi tutaj o jego najbardziej charakterystyczny parametr, jakim jest trwałość. Polimery organiczne są bardzo trwałe, a co za tym idzie, odporne na biodegradację. Nie ma przesady w stwierdzeniu, że jedna plastikowa butelka rozkłada się kilkaset lat. Wyobraźmy sobie więc, że rocznie produkujemy kilkaset ton plastiku, który będzie zalegał na naszej planecie przez kolejne kilkaset lat.

Nie tylko zalegające na wysypiskach plastikowe odpady, ale również mikrocząsteczki plastiku emitowane przez przemysł tworzyw sztucznych przyczyniają się do zanieczyszczenia środowiska. Nie potrafimy mądrze zarządzać produkowanym plastikiem, jak pokazują dane, obecnie tylko 9% tworzyw sztucznych trafia do recyklingu, pozostałe 91% to opady, które przez setki lat zalegają na wysypiskach. Problemem są nie tylko zalegające tony plastiku, ale też szkodliwe substancje powstające w trakcie produkcji tworzyw sztucznych. Raport Beyond Plastic wskazuje, że do końca aktualnej dekady emisja szkodliwych cząsteczek z przemysłu plastikowego, może przewyższyć ich emisję z elektrowni węglowych, które dotychczas były uważane za największe źródła zanieczyszczeń. Jak pokazują dane, obecnie przemysł tworzyw sztucznych emituje do atmosfery ponad 232 mln ton gazów cieplarnianych. Taka ilość nie może przejść bez echa i ingerencji w klimat na świecie.

„Super robaki” ratunkiem dla naszej planety?

Naukowcy z University of Queensland’s School prowadzili badania na jednym z gatunków chrząszcza. Wyniki badań na tak zwanych drewnojadach dały niezwykle obiecujące wyniki. Drewnojady to chrząszcze osiągające maksymalnie 6 cm długości. Pochodzą z Ameryki Środkowej i północnej Ameryki Południowej. Larwy drewnojadów stanowią popularny pokarm dla ptaszników, modliszek i gryzoni, sprzedawany w sklepach zoologicznych. Okazuje się jednak, że larwy te nie tylko są smacznym pożywieniem, ale same również lubią jeść i to nie byle co. Drewnojady gustują bowiem w polistyrenie, który wchodzi w skład między innymi styropianu. W trakcie badań nad larwami tychże chrząszczy badacze karmili je różnymi pokarmami na czczo. Między innymi otrębami oraz pianką polistyrenową. Okazało się, że te robaki, które były żywione tworzywem, przeżyły, a nawet przytyły, co potwierdziło teorię naukowców, jakoby czerpały one energię z polistyrenu. Jak to możliwe, żeby tym żywym organizmom nie tylko nie zaszkodził plastik, ale wręcz przyczynił się do ich wzrostu i przerwania? Wszystko za sprawą specjalnego enzymu bakteryjnego, obecnego w ich jelitach. Drewnojady poprzez otwory gębowe rozdrabniają polistyren, a dalszą „obróbką” zajmują się obecne w ich jelitach bakterie. Co więcej, produkty rozpadu z tej reakcji możną zostać wykorzystane przez inne drobnoustroje, w celu tworzenia wartościowych związków, takich jak na przykład bioplastiki. Jak widzimy, drewnojady mogą być prawdziwą rewolucją w procesie utylizacji plastiku. Nie bez powodu dostały przydomek „super robaków”.

Ograniczenie produkcji i użycia tworzyw sztucznych w przemyśle – czy to wystarczy?

Walka z plastikiem trwa już od wielu lat. Różnego rodzaj organizacje ekologiczne, ale też rządy Państw zachęcają i mobilizują mieszkańców do segregacji odpadów, w życie wchodzą specjalne dyrektywy na temat produkcji i użytkowania tworzyw sztucznych. Mimo że mamy coraz większą świadomość ekologiczną, a sklepy i producenci wdrażają działania mające na celu minimalizację użytkowania tworzyw sztucznych, to wciąż jeszcze za mało. Ilość plastiku zalegającego w środowisku jest tak duża, że potrzebne są inne środki, bardziej skuteczne, bardziej radykalne. Uczeni na całym świecie cały czas pracują nad nowymi rozwiązaniami, które mogłyby pomóc w pozbyciu się odpadów plastikowych. Jedno z ostatnich odkryć może realnie zrewolucjonizować walkę z odpadami z tworzyw sztucznych.